Çocuk Diş Hekimliği (Pedodonti)

Çocuk Diş Hekimliği (Pedodonti)

Çocuk diş hekimliği özellikle gelişim çağında olan çocukların ilerleyen zamanlar için daha sağlıklı ağız ve diş yapısına kavuşması, olası diş sorunlarının engellenmesi ve gelişimin desteklenmesi adına son derece önemlidir. Çocuk diş hekimliğinin çalışma alanına 0 – 13 yaş grubu çocukların süt ve daimi dişilerinin sağlıklı hale getirilmesi ve diş sorunlarının ortadan kaldırılmasına yönelik tedavi uygulamaları girer.

Pedodonti Nedir?

Pedodonti diş hekimliği bebeklik çağından itibaren çocukların ağız-diş sağlığını ve çene-yüz bölgesi gelişimini takip ve tedavi eden, tüm bunlara ek olarak koruyucu önlemleri de içine alan diş hekimliği dalıdır.

Pedodonti kapsamında birçok farklı tedavi yönteminden söz edilebilir. Özellikle süt dişlerinin bu süreçte kontrolü ve önleyici tedaviler ile korunması son derece önemlidir. Çocukların diş sağlığına ilişkin olası tüm sorunların önlenmesi adına pedodontik uygulamalar oldukça önemlidir.

Çocuk Diş Hekimi Tarafından Hangi Tedaviler Uygulanır?

Çocuk diş hekimliği tedavileri kapsamında birçok farklı uygulamaya başvurulması mümkündür. Çocuk diş hekimliği kapsamında uygulanan yaygın tedavi yöntemleri:

  • Ağız- Diş bakımı ve beslenme önerileri
  • Çocuk protezleri
  • Diş çekimi
  • Diş travmaları tedavileri
  • Endodontik tedaviler
  • Süt ve sürekli dişlerde restoratif tedaviler
  • Diş çürüğünden koruyucu önlemler (fissür örtücü, fluorid jel vb.)
  • Ağız alışkanlıklarının önlenmesi (parmak emme, tırnak yeme vb.)
  • Yer tutucular
  • Pedodonti kapsamında en önemli uygulamalar ise diş çürüğünden koruyan ve önleyici uygulamalardır.

Çocuk Diş Hekimliği Hangi Yaşlardaki Hastaları Tedavi Eder?

Çocuk diş hekimliğinin çalışma alanına 0 – 13 yaş grubu çocukların süt ve daimi dişilerinin sağlıklı hale getirilmesi ve diş sorunlarının ortadan kaldırılmasına yönelik tedavi uygulamaları girer.

Çocuk Dişlerine Uygulanan Koruyucu Uygulamalar Nelerdir?

Çocuk diş hekimliği kapsamında uygulanan tedavilerin en temel amacı diş sorunlarının oluşumunun engellenmesidir. Koruyucu diş hekimliği uygulamaları çocukların ve ailelerinin beslenme alışkanlıkları ve ağız, diş bakımı hakkında bilinçlendirilmesi ile başlar.

Diş çürüğü koruyucu tedaviler arasında en bilinenlerden biri fissür örtücülerdir. Diğer yandan flor uygulaması da diş çürümelerinin önüne geçebilecek özel tedaviler arasında sayılabilir.

Fissür Örtücü ve Flor Uygulamaları Ne İşe Yarar?

Fissür örtücü diş tedavisi daimi dişlerde yüzeyde yer alan ve çürümeye yatkın olukların kapatılarak söz konusu bölgede bakterilerin yer edinmesi engellenir. Fissür örtücü tedavi kapsamında diş çürükleri akışkan bir dolgu maddesi ile kapatılan bölgeye ulaşamayacağı için daha uzun süreli olarak diş sağlığının korunması mümkün hale gelir. Fissür örtücü tedavi uygulanan çocuklar için en az 6 ayda bir kontrol gerekir.

Fissür örtücü ile benzer bir koruyucu diş tedavisi yöntemi olan flor uygulaması ise diş yapısını kuvvetlendirme temelli yapılmaktadır. Flor ile diş minesinin kuvvetlendirilmesi ve dişin asit ataklarına karşı korunması sağlanır. Bu sayede çürük oluşumunun büyük oranda önüne geçilir. Sadece uzman bir diş hekimi tarafından uygulanan bu yöntemler pedodonti kapsamında önemli bir yer edinmiştir.

Çocuklarda İlk Diş Muayenesini Ne Zaman Yapılmalı?

Çocuklarda ilk diş muayenesi dişlerin çıkmaya başladığı 6ay-1 yaş arası önerilmektedir. Erken yaşta yapılan bu muayenenin amacı aile ve çocuklarda ağız ve diş sağlığı bilinci oluşturarak doğru bakım ve koruyucu tedbirlerle dişlerin çürümesini sağlamaktır.

Çocuklarda Dişler Ne Zaman Sürer?

Süt dişler yaklaşık olarak 6 aylıktan itibaren sürmeye başlar. Süt dişlerin sürmesi yaklaşık 3 yaşında tamamlanır, ağızlarında toplamda 20 tane süt dişi olur. Süt dişleri yapısal özelliklerinden dolayı aşınmaya ve çürüğe daha yatkındır. Çocukların daimi dişleri 6 yaşından itibaren sürmeye başlar. Bu dönemde süt dişlerindeki mevcut çürükler, yeni süren daimi dişlerin sağlığını da olumsuz etkiler. Kalıcı dişler 12-13 yaşına kadar yetişkin dönemdeki diş sayısına ulaşır.

Bebeğinizin Dişlerine Nasıl Bakım Yapmalıyız? Biberon Çürüğü Nedir?

  • Bebeğinizi emzirerek uyutmayınız.
  • Bebeğinizi biberonla kesinlikle uyutmayınız.
  • Biberon sıcaklığını kontrol etmek gerekçesi ile biberonu kendi ağzınıza sokmayınız
  • İçeriğinde şeker olan gıdalar sık verildiğinde diş çürüklerine yol açabilmektedir
  • Bir yaşından itibaren biberon kullanımını terk ediniz ve sıvı gıdaları bardakla içmeye alıştırınız.
  • Çocuğunuzun dişlerini sadece diş fırçasıyla temizleyiniz. Süt dişlerinin tümü sürene kadar (2,5-3 yaş) ağız bakımında çocuğunuza yardımcı olunuz.

Çocuklarda Çürük Oluşma Sıklığı Ve Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda diş çürüğü oluşma sıklığı %80-90 arasındadır. Diş çürüğü oluşumunun en önemli sebepleri yanlış beslenme alışkanlıkları ve ağız hijyenine dikkat edilmemesidir. Genellikle karbonhidratlı yiyeceklerin(şeker, bal vb.) diş yüzeyinde uzun süre kalmasıyla oluşmaktadır. Ağız içinde var olan bakteriler bu gıda artıkları ile beslenmekte ve bu mikroorganizmalar yardımıyla asit üretilmektedir. Bu asidik ortam dişin sert dokularında yıkıma sebep olup diş çürüklerini oluşturmaktadır.

Çocuklarda Diş Çürüklerinin Azaltılması İçin Ne Yapılmalıdır?

  • Çocukların sabah ve yatmadan önce dişlerinin fırçalanmasının sağlanması.
  • Biberon ve emzik kullanımını sınırlamak
  • Anneden bebeğe bakteri geçişinin engellenmesi
  • Erken yaşlarda çocuk hekime götürülmesi ve fissür örtücü uygulanması sağlanması
  • Çocukların flor alması sağlanmalı fakat fazla florunda zararlı olduğu unutulmalıdır, diş doktorunun bu konuda önerilerine uyulmalıdır.
  • Karbonhidratlı yiyeceklerin(şeker, bal vb.) sık tüketimin önlenmesi

Süt Dişleri Niçin Önemlidir?

Toplumda bazen süt dişleri gereksizmiş gibi yanlış bir inanış oluşmaktadır. Bu yanlış inanışın oluşmasındaki temel sebebi süt dişlerinin düşüp yerine daimi dişlerin gelecek oluşudur. Aslında süt dişleri ağızda bulunduğu sürede pek çok görevi de üstlenmektedir. Çocuğun büyüme ve gelişimin en aktif olduğu dönemde beslenme açısından süt dişleri büyük rol oynar. Konuşmanın öğrenildiği bu dönemde kelimeleri doğru telaffuz etmeleri açısından da çok önemlidir. Süt dişlerinin diğer bir görevi ise, daimi dişlerin yerini koruması ve onların doğru yerlerine sürmelerini sağlamasıdır. Doğal bir yer tutucu görevi vardır. Bu da; ileride oluşabilecek ortodontik problemlerin önlenmesi açısından çok önemlidir.

Diş Çıkarma Esnasında Ne Gibi Belirtiler Görülür?

  • Uyku düzeninde bozukluk
  • Salya miktarında artış
  • Ağrı ve ateş
  • Eşyaları ısırma iç güdüsünde artış
  • İştahsızlık
  • Diş çıkarma esnasında görülen problemler nasıl azaltılabilir?
  • Diş etlerine parmak masajı uygulanabilir.
  • Soğuk havuç ya da muz, lastik diş halkası gibi bebeğin oyalanacağı oyuncaklardan faydalanılabilir.
  • Doktora danışılarak diş jelleri kullanımı yapılabilir.
  • Bu önlemlerle rahatlamazsa doktorunuza danışarak parasetamol içeren bir ağrı kesici kullanabilirsiniz.

Süt Dişlerle Daimi Dişlerin Çürük Riski Aynı Mı?

Süt dişleri yapısal özelliklerinden dolayı aşınmaya ve çürüğe daha yatkındır. Çocuklarda çürük yapma riski yüksek olan şeker ve karbonhidrat içeren gıda tüketimi yetişkinlere göre daha fazla olduğu için süt dişlerin bakımı çok daha önemlidir.

Çocuğumun Süt Dişi Düşmeden, Dişin Arkasından/Önünden Sürekli Dişi Çıktı. Ne Yapmalıyım?

Bu durum genellikle kesici dişlerde ve köpek dişlerinde görülür. Süt dişlerinin çekilmesi gerekebilir. Özellikle üst köpek dişlerinin daha önden ve yukarıdan sürdüğü durumlarda ortodontik tedavi ile daimi dişin olması gereken pozisyona getirilmesi gerekebilir.

Süt Dişinin Zamanından Önce Çekilmesi Gerekirse Ne Gibi Önlemler Alınması Gerekir? Yer Tutucu Nedir?

Süt dişlerinin en önemli görevlerinden biri alttan gelecek olan kalıcı dişlerin yerini korumak ve onların doğru konumlanmasını sağlamaktır. Bazen ileri derecede enfeksiyon gibi tedavi edilemeyen durumlarda süt dişin çekilmesi gerekebilir. Süt dişler çekildiğinde çevresindeki dişler bu boşluğa doğru yer değiştirir ve diş dizilimi bozulabilir. Diş dizilimin bozulmaması ve ortodontik problemleri önlemek amacıyla yer tutucu uygulaması yapılmaktadır. Çekilen dişin ağız içindeki pozisyonu ve çekilen diş sayısına göre pedodontistiniz çocuğunuza uygun olan yer tutucuyu uygulamaktadır.

Çocuğumun Üst Dişlerinde Aralıklar Var, Bu İleride Daimi Dişlerinde Çapraşıklık Olacağı Anlamına Mı Gelir?

Süt dişleri yapısal olarak aralıklı dizilir. Daimi dişler ile süt dişleri arasındaki boyut farklılığından dolayı, bu boşluklar sürekli dişlere sürme sırasında yeterli alanın sağlanmasına yardımcı olur. Bu durum ortodontik problemlerin olacağı anlamına gelmez.

Çocuklarda Hangi Durumlarda Dişin Çekilmesi Gerekir?

Dolgu veya kanal tedavisi ile tedavi edilemeyecek kadar büyük bir enfeksiyon ve madde kaybı olduğunda süt dişinin çekimi gerekebilir. Enfeksiyonlar süt dişinin altında bulunan daimi diş germine zarar verecek kadar derinse süt dişinin çekimi önerilebilir.

Çocuklarda Kanal Tedavisi Yapılabilir Mi? Süt Dişlerde Kanal Tedavisi Yapılmalı Mı?

Süt dişler daimi dişlere rehber niteliğindedir. Ortodontik problemlere neden olmamak için alttan gelen kalıcı dişe herhangi bir zarar vermediği sürece süt diş mutlaka ağızda tutulmalıdır. Enfeksiyon oluşmuş veya travma nedeniyle diş zarar görmüş ise kanal tedavisi ile süt dişler ağızda tutulmaya çalışılmalıdır. Süt dişleri bilinenin aksine sürekli dişler gibi köklü dişlerdir. Çocuklardaki kanal tedavisi çok daha kısa sürede yapılır ve tahmin edilenin aksine basittir.

Süt Dişine Kanal Tedavisi Yapılırsa Altından Gelecek Kalıcı Diş Zarar Görür Mü?

Süt dişleri alttaki kalıcı dişlerden bağımsız dişler olduğu için tedavisi de altında ki kalıcı dişten bağımsız yapılabilmektedir.

Çocuğuma Florür Tableti Vermem Gerekir Mi?

Artık çocuklarda sistemik olarak (tüm vücuda) flor vermek yerine lokal olarak dişe uygulanmasını tercih ediyoruz. Flor tabletleri herkese değil, bireyin çürük riskine göre gerektiği koşulda verilmesi gereken bir uygulamadır. Bu konuda kararı pedodontistinizin vermesi daha uygundur.

Parmak Emme Alışkanlığı Veya Uzun Süreli Emzik Kullanımı Çocuğumun Dişlerini Etkiler Mi?

Parmak emme alışkanlığı, süt ve daimi diş dizisinde bozukluklara, üst dişlerin öne doğru alt dişlerin arkaya doğru yer değiştirmesine, V şeklinde diş kavsi oluşumuna, ‘açık kapanış’ denilen alt üst çene uyumsuzluklarına, derin damak oluşumuna, konuşma bozukluğuna ve estetik sorunlara neden olabilir. Ortodontik ve ortopedik sorunlara neden olabilecek bu alışkanlığın önlenmesi için pedodontist, ortodontist ve pedagog işbirliği gerekebilir. Emziğin uzun süreli kullanımı da ağız ve diş diziliminde kalıcı  bozukluğa, konuşma ve telaffuz bozukluklarına ve orta kulak enfeksiyonlarına sebep olabilmektedir. Emziğin en geç 2 yaşında kullanımı bırakılmalıdır.

Çocuğumun Dişlerinde Çapraşıklık Olmaması İçin İlk Ortodontik Tedaviyi Ne Zaman Yaptırmalıyım?

Ortodontik açıdan çocuğunuzun ilk kontrolleri daimi dişlerin çıkmaya başladığı dönem olan ortalama 7-8 yaş civarı yapılmalıdır. Bu dönemde çocuğun muayene olması bu yaşta hemen tedaviye başlanması gerektiği anlamına gelmemektedir. Böylece olası problemler erken teşhis edilebilir. Erken teşhis her tedavide olduğu gibi ortodontik tedavide de başarıyı artıracaktır.